MİRZE ELEKBER SABİR
HİCİV ŞİİRİNİN BÜYÜK USTASI

Türklüğün birlik ve beraberliğini isteyen; cehaletle kıyasıya alay eden, Türk milletinin çağın ilerisinde bir zihniyete kavuşmasını dileyen, büyük hiciv şairi Mirze Elekber Sabir bir Azerbaycan Türküdür. Onun ince alayı, cehalete fırlattığı oklar, birliğe susamış mısraları, günümüz Türk Dünyasının her halde en fazla ihtiyac duyduğu düşüncelerdir.
O, mezhep ayrılıklarından dolayı Türklerin birbirine düşmesini kınar ve kendi milletimizin başına engel insanlarız diye, dertlenir:
Sabir’de çok sağlam, çok derin bir tarih ve millet şuuru vardır. Türklerin ayrı ayrı adlarla, sıfatlarla parçalanmasına, birbirine düşman olmasına karşı çok hassastır. O, dilin birlik için en önemli unsur olduğunu bilir. Halkın konuştuğu Türkçe ile yazar. Halkın sözlerini, deyişlerini şiirinde kullanır. Zaten şiir yazması halkın dertleri içindir, halkın anlamadığı bir şiiri uygun görmez.
Sabir, eserlerini HOPHOPNAME adlı kitapta toplamıştır.
Sabir, 1862’de Azebaycan'ın Şamahı kentinde doğdu. 12 Temmuz 1911 de ölen büyük şairin mezarı, Şamahı’da Yedi Günbed mezarlığındadır.
Azerbaycanda "Qismet" Neşriyat olarak, Prof.Alhan Bayramoğlu'nun hazıradığı "Mirze Elekber Sabir, Hayatı ve Eserleri" adlı ilmi eseri neşretme bahiyarlığını nasib eden Allah'a hamdolsun.


MİLLET NECE TARAC OLUR-OLSUN NE İŞİM VAR?

Milət necə tarac olur-olsun, nə işim var?!
Düşmənlərə möhtac olur-olsun nə işim var?!
Qoy mən tox olum, özgələr ilə nədi karim,
Dünyəvi cahan ac olur-olsun, nə işim var?!

Səs salma, yatanlar ayılar, qoy hələ yatsın,
Yatmışları razı deyiləm kimsə oyatsın.
Tək-tək ayılan varsa da, həq dadıma çatsın,
Mən salim olum, cümlə-cahan batsa da, batsın;
Milət necə tarac olur-olsun, nə işim var?!
Düşmənlərə möhtac olur-olsun nə işim var?!

Salma yadıma söhbəti-tarixi-cahanı,
Əyyami-sələfdən demə söz bir də, filani,
Hal isə gətər meyl eləyim dolmanı, nani,
Müstəqbəli görmək nə gərək, ömürdü fani;
Milət necə tarac olur-olsun, nə işim var?!
Düşmənlərə möhtac olur-olsun nə işim var?!

Övladi-vətən qoy hələ avarə dolansın,
Çirkabi səfalətlə əli, başı bulansın,
Dul övrət isə sailə olsun, oda yansın,
Ancaq mənim avazeyi-şənim ucalansın.
Milət necə tarac olur-olsun, nə işim var?!
Düşmənlərə möhtac olur-olsun nə işim var?!

Hər millət edir səhfeyi-dünyadə tərəqqi,
Eylər hərə bir mənzili-məvadə tərəqqi,
Yorğan-döşəyimdə düşə gər yadə tərəqqi,
Biz də edərik aləmi-röyadə tərəqqi;
Milət necə tarac olur-olsun, nə işim var?!
Düşmənlərə möhtac olur-olsun nə işim var?!


ADEMİ ADEM EYLİYEN...

Ademi adem eyliyen paradır,
Parasız ademin yüzü garadır!

Goy ne aslın, necabetin olsun,
Ne necibane haletin olsun,
Baş ayag ayıb içinde olsan da -
Tek bu alemde devletin olsun.
Ademi adem eyleyen paradır,
Parasiz ademin yüzü garadır!

Olmasın fehmin, aklın, idrakin,
Var ne gam, ta ki vardır emlakin;
Ev dağıdan bir millet iken -
Herkesin secdegahıdır hakın;
Ademi adem eyleyen paradır,
Parasız ademin yüzü garadır.

Olmuyor, olmasın da insafın,
Tut ganın şişe içre esnafın,
Ta ki, var elde beş buçug guruşun -
Mutebersen gözünde eşrafın;
Ademi adem eyleyen paradır,
Parasız ademin yüzü garadır.


FEHLE, ÖZÜNÜ SEN DE BİR İNSAN MI SANIRSAN?

Fehle, özünü sen de bir insan mı sanırsan?
Pulsuz kişi, insanlığı âsân mı sanırsan?

İnsan olanın câh'ü-celali gerek olsun,
İnsan olanın devleti, malı gerek olsun,
Himmet demezim, evleri âli gerek olsun,
Alçak, ufacık külbeyi sâmân mı sanırsan?
Ahmak kişi, insanlığı âsân mı sanırsan?

Her meclis-i âlide sokulma tez araya,
Sen dur ayak üste, deme bir söz ümerâya,
Caiz değil insanca konuşmak fukaraya,
Devletlilerle kendini yeksan mı sanırsan?
Ahmak kişi, insanlığı âsân mı sanırsan?

Fakr ile gına ehline kim verdi müsavat?
Manada da, surette de var bunda münafat,
Öz fazlını pulsuz edemez kimseye ispat,
Bu mümteneyi kabil-i imkân mı sanırsan?
Ahmak kişi, insanlığı âsân mı sanırsan?

Git vur çekicin, yap işini, çıkma zeyinden,
Maksut müsavat ise ayrılma ceyinden,
Var nispetin erbab-ı gınaya ne şeyinden?
Üç beş kuruş kazancını milyon mu sanırsan?
Ahmak kişi, insanlığı âsân mı sanırsın?

Devletliyiz, elbette şerafet de bizimdir,
Emlak bizim ise, eyalet de bizimdir,
Divan bizim, erbab-ı hükümet de bizimdir,
Ülke derebeylik diye han han mı sanırsan?
Ahmak kişi, insanlığı âsân mı sanırsan?

Asude dolaşmakta iken devletimizden,
Azgınlık edersiz de hele nimetimizden,
Böyle çıkacaksız mı bizim minnetimizden?
İhsanımızın şükrünü küfran mı sanırsan?
Ahmak kişi, insanlığı âsân mı sanırsan?

Sen hiç utanırsan?
Ya bir usanırsan?
El-minnetü’l-lillah
Odlara yanırsan!


K O R K U R A M

Pay-ı piyâde düşürem çöllere,
Dikenli kol görürem, korkmuram.

Seyr edirem kurumuş çölleri,
Gulyabani görürem, korkmuram.

Kâh oluram denizde gemilerde,
Dalgalı tufan görürem, korkmuram.

Kâh çıkıram sahile, her yanda bin
Vahşi hayvan görürem, korkmuram.

Kâh şafak tek düşürem dağlara,
Yangınlı volkan görürem, korkmuram.

Kâh inerim gölgeli ormanlara,
Yırtıcı hayvan görürem, korkmuram.

Yüz tutarım kâh da ormanlara,
Bir sürü aslan görürem, korkmuram.

Mezarlıklarda tutarım kâh mekân,
Bazen de hortlak görürem, korkmuram.

Menzil olur kâh bana viraneler,
Cin görürem, can görürem, korkmuram.

Bu kürre-yi arzda ben muhtasar
Muhtelif elvan görürem, korkmuram.

Harici mülklerde de hatta gezip
Çok tuhaf insan görürem, korkmuram.

Heyf bu korkmazlık ile doğrusu,
Ay dadaş, vallahi, billahi, tallahi,
Nerde Müselman görürem, korkuram!..

Bisebep korkmuyorum, sebebi var:
Neyleyim ahir, bu yok olmuşların
Fikrini kan kan görürem, korkuram.
Korkuram, korkuram, korkuram!..